آقای دکتر مهدی کریمی تفرشی رئیس هیات مدیره خانه صنعت، معدن وتجارت جوانان تهران، ریاست هیات مدیره تعاونی تولید کنندگان محصولات غذایی کشور، عضو هیات مدیره کنفدراسیون صنعت ایران، نائب رئیس هیات مدیره انجمن علوم و فناوری غلات ایران، مشاور عالی در کمیته فناوری های نو در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، کارآفرین برتر جهان اسلام است. براین اساس همزمان با برگزاری نمایشگاه اگرو فود گفت وگویی با دکتر کریمی تفرشی در مورد آینده صنایع غذایی و همچنین جایگاه صنایع غذایی گلها انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:
مهمترین چالش ها و موانع پیش روی گلها چیست و چه برنامه ای برای آن دارید؟
در طول سالهای تحریم ، تولیدکنندگان و تأمین کنندگان صنعت غذا همواره کوشیده اند علیرغم تمام ناملایمات و مشکلات عدیده اقتصادی کمر خم نکنند و حفظ کیفیت محصولات غذایی و سلامت جامعه را در الویت قرار داده و غذای سالم و با قیمت معقول و در توان مردم جامعه را بر سر سفره های مردم قرار دهند. ولی بی شک به دلیل حساسیت این صنعت ، رفع موانع و مشکلات اقتصاد و نوسانات بازار نیاز به نگاه ویژه ای از سمت دولت و مسئولین دارد .
تامین سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی همواره یکی از بنیادی ترین نیازهای تولید بوده و هست. موضوعی که بویژه در شرایط سخت و حساس فعلی که بشدت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده باید در اولویت برنامه های دولت قرار گیرد. هدایت نقدینگی به سوی بازار سرمایه از ضرورت های کمک به رونق تولید در صنعت غذاست.
خسارت‌های اقتصادی فراگیر شدن بیشتر این ویروس برای کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است؛ اما برای اقتصاد ایران که با تحریم‌ها از یک سو و ورود به لیست سیاه FATF از سوی دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ چه بخواهیم چه نخواهیم این تاثیر بیشتر خواهد بود.
تصمیم گیری ها و ابلاغ تصمیات و بخشنامه های شتابزده و بدون اعلام قبلی از مهمترین عواملی است که هم به تولید و هم به صادرات ضربه می زند و منجر به عدم اطمینان سرمایه گذار و صادرکننده و عدم امنیت در فضای بازار می شود.
متاسفانه زمانی که باید سیاست‌ها در راستای حمایت از فعالان حوزه صنعت و تولید باشد، تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان با بخشنامه‌های لحظه‌ای، تصمیم‌های نادرست ارزی و فقدان درک درست از امر صادرات و واردات مواجه هستند، مسائلی که باعث ایجاد مانع در فعالیت اقتصادی می‌شود و بسیاری از بازارها را از دست بازرگانان ایرانی خارج می کند.
برای اینکه فعالان اقتصادی بتوانند نسبت به ورود به فضای کسب‌وکار و انجام سرمایه‌گذاری ترغیب شده و برای آن برنامه‌ریزی نمایند ثبات ارزی یکی از مسائل مهم و تعیین کننده است. بعلاوه عدم امکان پیش بینی وضعیت ارزی نیز میتواند امنیت سرمایه گذاران را تهدید کند.
دولت موظف است از تمام امکانات خود استفاده کند تا نرخ ارز را تعدیل و ارزش پول ملی را حفظ کند. تولیدکننده برای اینکه انگیزه کافی برای ادامه تولید داشته باشد باید از امنیت فضای کسب و کار و تولید مطمئن باشد. باید از امکان تامین مواد اولیه مورد نیاز و ماشین آلات خود اطمینان داشته باشد.
در فضای بی ثبات فعلی نمیتوان دورنمای شفافی برای وضعیت تولید و صادرات در کشور متصور بود.
فعالیت شما تا چه اندازه می تواند به تولید ملی و افزایش صادرات کشورمان کمک کند؟
یکی از اهداف توسعه اقتصادی کشور توسعه صادرات غیرنفتی و دستیابی به بازارهای جهانی با هدف دستیابی به درآمدهای ارزی بیشتر و رهایی از وابستگی به درامدهای ارزی حاصل از نفت خام است.
حمایت از تولیدات داخلی موجب رونق بازار، رقابت سازنده، فعال شدن هر چه بیشتر چرخ صنعت، خودکفایی هر چه بیشتر کشور، ایجاد انگیزش سازنده در تولیدکنندگان و صنعتگران در ارائه کالا و خدمات بهتر، بهبود وضعیت اشتغال و کارآفرینی برای خیل عظیمی از جوانان و نیروهای تحصیلکرده کشورمان و در نهایت حمایت از کارگر ایرانی و بالطبع بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم خواهد شد. اما تحقق این مهم نیاز به فراهم شدن بسترهای مناسب و ساز و کارهایی دارد که همه دستگاه ها و ارگانها و اجزای پیکره صنعت کشور در آن نقش آفرینی می کنند.
بنگاههای کوچک و متوسط به طور مستقیم و غیر مستقیم در تولید ملی ، اشتغالزایی و جذب نیروی کار و بهره وری نقش قابل توجهی دارند و علاوه بر این می توانند کانون اصلی توسعه فناوری و تأمین نیازهای پیچیده و پیشرفته کشورها باشند. . بنابراین حمایت از آنها در رشد و شکوفایی هرچه بیشتر صنعت و اقتصاد کشور بی شک تأثیر چشمگیری دارد
همچنین برای مقابله با منفی شدن رشد اقتصادی در کشور و در راستای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی باید شرایط و زیرساخت های لازم برای حضور موفق در بازارهای جهانی و رونق صادرات و اقتصاد غیر نفتی و خروج از اقتصاد واردات محور فراهم گردد.
صادرات غیر نفتی به خصوص کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا، وضعیت اشتغال در جامعه جوان ایران را بهبود بخشیده و سبب کسب درآمدهای ارزی برای تامین نیازهای وارداتی در کشور می‌شود و همچنین ضریب تاثیرپذیری کشور از تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی که بواسطه تکیه بر اقتصاد نفتی بوجود می‌آید را کاهش می‌دهد.
ایران اگر بخواهد اهداف خود را در برنامه ششم توسعه پیگیری کرده و به آن برسد ناگزیر به گسترش روابط تجاری با کشورهای بیشتری است تا بتواند سهم صادرات غیر نفتی خود را در افق ۲۰۲۰ به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی خود برساند.
صنایع غذایی گلها در حوزه صادرات نیز موفقیت چشمگیری داشته و کشورهای استرالیا، کانادا، فرانسه، اتریش، بحرین، قطر، عمان، عراق، آلمان، انگلیس، گرجستان و ….. از جمله کشورهایی هستند که گلها به آنها صادرات داشته است.
جایگاه صنایع غذایی و آینده آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
در حالی که بسیاری از صنایع در حال حاضر در رکود نسبی به سر می برند، یکی از بخش‌هایی که امروز می‌توانیم به آن توجه ویژه داشته و برای تحقق فرمایشات رهبری از آن بیشترین استفاده را داشته باشیم، صنایع غذایی در ایران است، صنایعی که سهم بالایی از گردش اقتصادی و تولید ناخالص ملی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند. این صنعت مهم و پیشرو نقش بسیار تعیین کننده‌ای در توسعه اقتصادی کشور بویژه در شرایط حساس و استراتژیک فعلی ایران ایفا می‌کند. به این دلیل که توجه به این بخش از اقتصاد کشور علاوه بر تامین نیازهای داخلی و امنیت غذایی فرصتی برای ارزآوری با صادرات خواهد شد.
درحال حاضر حدود 95 درصد مواد غذایی مورد نیاز كشور در داخل تولید می‌شود و هم‌اكنون به‌طور متوسط سالانه حدود 130 میلیون تن مواد غذایی در كشور از سوی تولیدكنندگان داخلی تولید می‌شود. براساس پتانسیل‌های موجود امکانات بالایی برای صادرات در اختیار داریم. بازار 400 میلیون نفری اطراف ایران یکی از بهترین فرصت‌ها برای رونق صادرات غیرنفتی با استفاده از نیاز غذایی آنهاست و می‌توانیم با افزایش بهره‌وری و ایجاد کارخانه‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی از این تقاضای بالقوه استفاده‌ای مناسب در راستای اهداف تعیین شده سال جهش تولید گام برداریم.
رسیدن به نرخ رشد سالانه ۲۲درصدی صادرات غیرنفتی از اهداف اصلی برنامه ششم توسعه صادراتی نیز محسوب می‌شود. اما صنعت غذا به‌عنوان یکی از رشته‌های صادرات محور همچنان با چالش‌های بسیاری در این بخش روبه‌رو است و برای تحقق اهداف صادراتی پیش‌بینی شده برای سال‌جاری باید راهکارهای اساسی برای این بخش در نظر گرفت.
با توجه به کاهش آهنگ رشد جمعیت و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان داخلی ادامه رشد و توسعه این صنعت مستلزم حضور در بازارهای منطقه است.
پتانسیل و ظرفیت تولید بالا، تنوع اقلیمی و تولیدی، انحصار تولید در برخی محصولات و وجود مزیت نسبی در تولید برخی محصولات کشاورزی از مزیت های مهم ایران نسبت به بسیاری از کشورها برای حضور در بازارهای جهانی است که استفاده از این فرصت بینظیر مستلزم یک عزم جدی برای رفع محدودیت ها و موانع این صنعت است.
به نظر شما نهادهای حمایتی نظیر دولت و… چگونه می توانند در پیشبرد اهداف فعالان این صنعت کمک کنند؟
حذف دلال‌ها و واسطه‌ها و رقابتی‌ترشدن بازار نیز با عرضه مستقیم محصولات کشاورزی می تواند بسیار راهگشا باشد. اگر بتوانیم بورس کالا را برای عرضه مستقیم این محصولات گسترش دهیم می توانیم قدم موثری در حذف واسطه ها و دلال ها در این صنعت برداریم.
ضمن اینکه دولت باید راهکارهایی جهت رفع موانع واردات محصولاتی که ناگزیر به واردات آنها هستیم تدبیر نماید تا مشکلات تولیدکنندگان در این خصوص به حداقل برسد.
اصلاح نظام بانکی، اصلاح قوانین تأمین اجتماعی، اصلاح قوانین کار و اصلاح قوانین مالیاتی از ملزومات بسترسازی برای یک حرکت رو به رشد در حوزه تولید صنعت غذاست.
کاهش سود بانکی برای تولید کنندگان صنایع غذایی و کاهش مالیات عملکرد جهت صنایع غذایی و ایجاد صندوق بیمه برای واحدهای صنایع غذایی از نیازهای اساسی تولیدکنندگان در این صنعت است.
مبارزه با رانت و فساد، مبارزه با قاچاق موادغذایی، رفع موانع و مشکلات بنگاههای صنعتی کوچک و شهرک های صنعتی، در نظرگرفتن تسهیلات و مشوق های لازم برای تولیدکنندگان، رفع مشکلات تامین مواد اولیه و دسترسی آسان و نیز حمایت از شرکت های دانش بنیان در این راستا می تواند شرایط را برای حضور موفق تر و پررنگ تر این صنعت در سال جهش تولید مهیا کند.
برای اینکه فعالان اقتصادی بتوانند نسبت به ورود به فضای کسب‌وکار و انجام سرمایه‌گذاری ترغیب شده و برای آن برنامه‌ریزی نمایند ثبات ارزی یکی از مسائل مهم و تعیین کننده است. بعلاوه عدم امکان پیش بینی وضعیت ارزی نیز میتواند امنیت سرمایه گذاران را تهدید کند.
در شرایط فعلی باید زمینه فعالیت بخش خصوصی را فراهم کرد اما در کنار آن نیز باید از اقشار ضعیف جامعه حمایتی مستقیم شود.
